Heintje Davidseffect

Afgelopen vrijdag was het zover. Opnieuw gaf ik mijn laatste les.

Toen Anky in januari 2013 ongeneeslijk ziek bleek te zijn, was het besluit snel genomen. Ik zou het lopende schooljaar nog afmaken en vervolgens een jaar eerder dan gepland stoppen met mijn schoolwerkzaamheden. Dat betekende dat met de zomervakantie in zicht veel activiteiten voor het laatst werden uitgevoerd: begeleiding van examenleerlingen, proefwerken en examens nakijken, vergaderingen en de laatste les. Om de herinnering levend te houden vroeg ik collega Annemarije een foto te maken van mij met de klas die de eer had mijn laatste les mee te maken.

Ook nam ik met een etentje bij Suze in kleine kring afscheid van mijn natuurkunde collega’s.

In een grootschalig feestelijk afscheid met een receptie na 32 (=100000 in het tweetallig stelsel) dienstjaren op school had ik geen trek.

Maar helemaal met stille trom vertrekken wilde ik ook niet. Daarom vroeg ik spreektijd op het eind van de slotvergadering.

Op weg naar school die ochtend, ging ik nog even langs de markt om voor de dames op de administratie een flinke zak drop, waarmee zij hun snoeppot weer konden vullen, te kopen. Uit de luidsprekers van de CD-speler in mijn auto klonk heel toepasselijk Sam Cooke’s gospel “Last Mile Of The Way”. Met onze systeembeheerder Jan Kuilman sprak ik af dat hij voorafgaand aan mijn verhaal dit nummer zou afspelen.

Ik begon mijn toespraak met het maken van een foto van het publiek, mijn collega’s dus.

Insteek van mijn verhaal was een oude groepsfoto van het voltallige personeel (sommigen met partners) die zich in de personeelskamer bevond. Deze foto was aan het eind van het schooljaar 1980-1981 genomen, net voordat ik in september het docentencorps kwam “versterken” (‘t is moeilijk bescheiden te blijven…). Ik stond er dus niet op.

Een paar dagen eerder had ik uitgezocht welke docenten op deze foto op het moment van mijn afscheid nog in dienst waren en telde er een stuk of twaalf. Dat kostte in sommige gevallen wel enige moeite omdat een aantal van hen vermomd leek doordat hun gezicht volgens de toen gangbare mode gedeeltelijk schuilging achter een weelderige gezichtsbegroeiing.

Behalve deze groepsfoto had ik ook mijn allereerste lerarenagenda uit 1981 meegenomen. Daarin was ik gestuit op de naam van een leerling die nu één van mijn collega’s was: docente Nederlands Ellen Veenema. Wat ik op dat moment niet wist, maar pas na afloop gewaar werd, dat in dezelfde klas een ook in het gehoor aanwezige collega, Roelina Dijkstra, had gezeten. Kennelijk waren wij dat allebei vergeten, waarbij ik als verzachtende omstandigheid mag aanvoeren dat zij niet meer haar meisjesnaam gebruikte. Een paar jaar geleden schreef ik op dit blog al eens een stuk (“Geheugen”⇐) over een ontmoeting met een oud-leerling die ik in eerste instantie niet herkende. Door die gebeurtenis besefte ik dat ik van leerlingen uit mijn eerste schooljaren de naam vaak nog wel weet, maar mij het gezicht minder herinner. Terwijl ik nu na een vakantie mijn leerlingen doorgaans nog wel herken, maar de naam vergeten ben.

Als wis-en natuurkunde docent kon ik het natuurlijk niet laten met een aantal getallen te strooien: schattingen over het aantal leerlingen dat ik in al die jaren mocht begeleiden en het aantal gecorrigeerde proefwerken.

Met veel plezier kon ik ook mijn waardering uitspreken over de goede verstandhouding die ik altijd had met onderwijsondersteunend personeel, de schoolleiding en de collega-docenten.

Om dat te accentueren koos ik uit elk van die geledingen een persoon om die een presentje te geven. Als vertegenwoordiger van het OOP nam Tineke Exel de zak drop in ontvangst. Lammert de Vries, als prominent lid van de schoolleiding, kreeg een fles wijn. Eenzelfde attentie mocht Gerhard Hospers, met wie ik vanaf het begin een speciale band had (zie ook het verhaal op dit blog over ⇒ Engelse Pop-art) in ontvangst nemen.

En dat was de afsluiting van mijn schoolcarrière, dacht ik. Maar niet dus..

Begin februari dit jaar ging de telefoon. “Maarten Hassink hier! Moet je luisteren: we hebben een probleem. Walter Wolfs vrouw heeft een ongelukkige val gemaakt en zij is daardoor in coma geraakt. Walter is (voorlopig?) niet in staat les te geven. Kun jij gedeeltelijk een paar vierde klassen opvangen?”

Ik begreep de nood, kende de cultuur van de school en stemde vrijwel onmiddellijk toe bij te springen. En daar heb ik geen moment spijt van gehad. Ik was het vak nog niet verleerd en voelde me vanaf de eerste dag welkom. Zelden kreeg ik in korte tijd zoveel hartelijke begroetingen. Walter kwam niet meer terug, al ontwaakte zijn vrouw uiteindelijk gelukkig wel uit haar coma. Chiel van der Klink, een talentvolle zeer gemotiveerde leraar in opleiding (LIO) had dit schooljaar al verschillende klassen onder zijn hoede gehad. Hij wilde echter met zijn vriendin na het behalen van zijn bevoegdheid eerst graag in september en oktober een rondreis maken. Dus deden mijn vakcollega’s een beroep op mij. “Ben je bereid na de zomervakantie nog twee maanden les te geven?” Dat heb ik toegezegd en dus gaf ik begin september weer acte de présence.

Het werd met 15 lesuren en daarbij ook 2 derde klassen best nog een drukke periode. Maar ik vond het ook wel leuk om dan wel niet de langst in dienst zijnde docent, maar wel de oudste leerkracht te zijn. Van de foto uit 1981 is alleen Aldo Krabbenbos nog op school werkzaam. Zelfs maakte ik zo nog mee dat van één van mijn leerlingen haar vader in mijn beginperiode ook les van mij had gehad. Overigens had ik zo’n situatie  zonder het te weten eerder meegemaakt: de zoon van Roelina zat in het seizoen 2011-2012 in één van mijn klassen…

Afgelopen week, op vrijdag, had ik zo de laatste les. Een aantal leerlingen vertelde mij dat zij er in verband met het assisteren bij de herfstdag voor de brugklassen niet bij konden zijn. Maar zij wilden maar al te graag even voor mijnheer van der Klink op de foto, zodat die al vast een indruk kreeg van wat hem te wachten staat.

Mijn laatste les vond dus plaats in een gedecimeerde VWO-4 klas. Opnieuw was Annemarije bereid mij samen met de overgebleven groep op de foto te zetten.

In de nieuwsbrief werd de afgelopen week aangeduid als de (voorlopig) laatste werkweek voor Cor Smit. Spreekt daar hoop uit?