2006
In het voorjaar 2007 begon Vogelbescherming Nederland met het plaatsen van webcams bij nesten van een aantal vogelsoorten. Op deze manier kon iedereen het verloop van het broedproces van de uitverkoren vogels zonder verstoring volgen. Inmiddels is het uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend fenomeen onder de noemer “beleef de lente“👈 .
Vorig jaar bereikte het aantal bezoekers van de website een record. Ongetwijfeld heeft de ingrijpende invloed van de coronapandemie op onze bewegingsvrijheid daartoe bijgedragen.
Zonder van een webcam gebruik te maken waren wij in 2006 al “lentebelevers” avant la lettre. In dat jaar viel het oog van een paar Knobbelzwanen op de plek waar de oever in onze tuin grenst aan die van de buren. Het stel broedde in de voorafgaande jaren al regelmatig in de rietkraag aan de overkant van het water.
Er werden zeven eieren gelegd.
Op 25 mei bespeurden we onrust bij moeder Knobbelzwaan. Maar niet alleen bij haar. We waren bij het krieken van de volgende dag al weer klaarwakker. Zouden er al kuikens zijn geboren?
Anky maakte vanaf een uur of vijf de volgende serie foto’s.
5h22 
één:6h08 
twee:6h09 
drie:6h10 
vier:6h14 
vijf:6h18 
zes:6h19 
zeven:6h24 
Alle eieren succesvol uitgebroed!
Het viel ons meteen op dat twee kuikens een witte donsvacht vertoonden. De andere vijf waren grijs. Enig speurwerk leerde dat dit wijst op Poolse voorouders. Die zijn in het verleden in Polen gekweekt voor het witte dons en hier naar toe gehaald voor de handel.
Pas geboren zwanen moeten meteen zelf voedsel zoeken. Omdat planten verorberen nog niet aan de orde is zagen we het ouderpaar regelmatig druk stampend eetbare deeltjes van de bodem omhoog halen. Al werden de broodkruimels die wij aanboden evenmin versmaad.
Opvallend is het beheerste gedrag van de zwanenfamilie bij het voeren van broodkruimels. Dit contrasteert enorm met de werkwijze van de eendenfamilie die ook een graantje probeert mee te pikken: met zijn allen stuiven ze op uitgestrooide stukjes brood af: the winner takes it all.
Overigens is het onverstandig voor eendenkuikens om te dicht bij de Knobbelzwanen te komen. Eentje wist ternauwernood aan de verdrinkingsdood te ontsnappen nadat één van de volwassen zwanen het te pakken kreeg.
Een buurvrouw aan de overzijde was vele jaren later vertederd toen de zwanen daar weer in de rietkraag gingen broeden. Haar stemming sloeg prompt om toen de zwanen de eendenkuikens die in de nabijheid van het zwanennest waren geboren uitmoordden…De natuur is wreed.
Op 27 juni was het zwanengezin nog compleet, drie weken later telde ik nog maar 6 kuikens.
27 juni 2006 
17 juli 2006
2010
Vier jaar later was het weer raak. Ik was wat later met tuinwerkzaamheden begonnen. Voor de zwanen een goede gelegenheid om nu in onze tuin op een paar meter van de oever te nestelen. Moeder zwaan was genoeg aan mij gewend om me in haar nabijheid te dulden, zeker als ik wat korstjes brood meenam. De gediplomeerde dierenvriend👈 in mij plaatste zelfs een schaal met water naast het nest waar ze dankbaar gebruik van maakte bij het soppen van de broodkorsten.
Deze keer werden er van de zes gelegde eieren vier met succes uitgebroed.
Omdat mij de oever ten opzichte van het wateroppervlak voor de kuikens een onneembare barrière leek was het wel de vraag of moeder zwaan net als vier jaar eerder de eerste nachten met de kuikens op het nest zou doorbrengen. Er lagen immers ook nog twee niet uitgebroede eieren in. Maar als je moeder een perfect amfibievoertuig is vormt dat natuurlijk geen probleem..
Op 25 mei was het nest definitief verlaten.
Enkele dagen later trof ik nog maar één ei aan. Ik vermoedde dat het andere ten prooi was gevallen aan een Kraai of een Ekster. Tijdelijk heb ik het toen als trofee op een andere plek neergelegd. Toen ik het aan het eind van de zomer uit nieuwsgierigheid toch maar eens kapot sloeg bleken er gelukkig geen restanten van een zwanenkuiken in te zitten. Maar de geur die eruit opsteeg is, zacht uitgedrukt, het best als onwelriekend te omschrijven.
2011 en daarna
Als ik een jaar later in maart onkruid verwijder uit mijn tuin vind ik tot mijn verrassing ongeschonden het andere ei onder een struik, niet ver van de plek waar het jaar daarvoor het nest zich bevond. Wellicht heeft inderdaad een vogel getracht het ei stuk te pikken en is het daardoor weggerold…
De zwanen hebben zich al jaren niet meer vertoond. Over de laatste keer dat ze in deze contreien hebben gebroed schreef ik hier👈.
Wat een cadeautje en wat een feest om een broedende zwaan in je tuin te hebben. Het heeft je een riante serie prachtige foto’s opgeleverd. Leuk om die witte en grijze donsjes te zien en te lezen waar het verschil vandaan komt. Bijzonder ook om hier dat verschil van benadering van het brood door de eenden- en zwanenkuikens te ontdekken.
Een ander in het oog springend verschil is de zorg voor het gezin bij vader Zwaan, terwijl mijnheer Eend na de geboorte van zijn kroost in geen velden of wegen meer te bekennen is.
Mooie waarnemingen, Cor.
je hoeft je huis bijna niet uit om een mooie serie over het dierenleven te maken.
In de winter kan dat comfortabel zijn Hans, maar het is net als met cultuur, sport en andere activiteiten: vaak wil je er ook middenin staan. Gelukkig is de natuur 24/7 geopend (afgezien van de periode dat de avondklok geldt). Hopelijk is iedereen zo verstandig zich zodra het kan te laten vaccineren tegen COVID-19. Het is de snelste manier om ook weer musea, restaurants, festivals, concerten en vrienden en familie te bezoeken. Thuis heb ik genoeg afleiding, maar samen met anderen activiteiten te ondernemen geeft het leven zoveel meerwaarde. Morgen mag ik mijn eerste prik halen. Ik zou wensen dat al die mensen die van inenting afzien vanwege de minieme kans op bijwerkingen zich eens gaan realiseren dat de kans op het krijgen van corona vele malen groter is. Mensen zijn irrationele wezens: ze doen wel massaal mee aan loterijen waar de kans dat je je geld kwijt bent aanzienlijk groter is dan het winnen van de hoofdprijs…
Mooie reportage Cor! Bij ons aan de Zwarte Specht was ook regelmatig een zwanenpaar met jongen te zien in het water achter ons huis. We hebben er nog wel foto’s van. Ze stopten altijd bij onze tuin en je zag moederzwaan reikhalzend naar ons huis kijken met de verwachting dat we weer even wat brood kwamen brengen! Er zwom ook een tijdje een zwarte zwaan in onze omgeving. Mensen die verderop in de Zwarte Specht woonden waren helemaal weg van het zwanenpaar en kochten speciaal eten voor hen. Eén ervan is een keer opgehaald door de dierenambulance omdat hij/zij ziek en erg verzwakt was. Na aansterking is ze weer teruggebracht. Deze buren hadden ook een boot en de achterkant spiegelde in de zon. Eén van de zwanen zag zijn spiegelbeeld hierin en probeerde hem steeds weg te jagen. De buurman heeft maatregelen genomen, want die zwaan bleef steeds maar eindeloos proberen om zijn soortgenoot weg te jagen!
Denk je dat dit dezelfde zwanen waren die bij jou in de buurt zwommen? Denk het niet, want dan zouden ze wel een eind om moeten zwemmen om bij de Zwarte Specht te komen.
Het lijkt me inderdaad onwaarschijnlijk dat dit hetzelfde paar geweest is. Alhoewel het niet ondenkbaar is. De huizen aan de Zwarte Specht grenzen aan een uitloper van de Kleine Rietplas. Er is een kortere route door via de weg naar de Kleine Rietplas over te steken. Naarmate de jonge zwanen groter werden deden ze dat geloof ik ook wel.