Met het oog van de camera

Ga ik alleen op pad, dan zijn verrekijker en fototoestel onmisbare attributen. Altijd kan onderweg een leuke vogelsoort mijn pad kruisen. Meestal herken ik ze wel, maar in twijfelgevallen brengt een foto achteraf uitkomst. Het nauwkeurig observeren is bovendien leerzaam en leidt mij af van de zorgelijke ontwikkelingen in Oost-Europa die momenteel de wereldvrede bedreigen. Het is misschien struisvogelgedrag, maar het zijn voor mij lichtpuntjes of zo je wilt de ideale antidepressiva in sombere tijden.

Op dit blog heb ik de afgelopen maanden weinig geschreven en gepubliceerd over de resultaten van deze activiteiten buitenshuis. Sommige foto’s deelde ik met vrienden en familie via whatsapp of gebruikte ze voor meldingen op waarneming.nl👈.

Zo langzamerhand leg ik de lat voor de kwaliteit van foto’s op mijn blog wat hoger. Ik heb daar de afgelopen jaren meer kijk op gekregen. Dat criterium geldt overigens in mindere mate voor beelden uit het archief, zoals bijvoorbeeld de foto’s gebruikt als illustratie van familiegebeurtenissen. Unieke plaatjes uit het verleden zijn schaars en juist daarom waardevol.

Dan nu een niet-chronologische terugblik:

Steltlopers

Vanaf half juli 2021 is het me met wisselend succes gelukt een aantal nog niet eerder gefotografeerde vogelsoorten in beeld te krijgen. Voorbeelden hiervan zijn het Witgatje en de Bonte Strandloper. Allebei steltlopertjes, waarbij het Witgatje zich in klein gezelschap of alleen bij natte duinmeertjes laat zien. De Bonte Strandloper is een uitgesproken slikvogel die in enorme aantallen in de trektijd in het Waddengebied foerageert. Nu kost het me nogal wat moeite al die strandlopertjes uit elkaar te houden, maar een foto gecombineerd met een determinatiegids brengt meestal uitkomst. Eigenlijk moet je bij het afspeuren van het wad altijd een goede telescoop bij de hand hebben.

Ten noorden van het Formerumer bos zijn de afgelopen jaren een paar duinmeertjes ontstaan. Het is een gevolg van zandafgravingen ten behoeve van de versterking van de duinen bij het strand. Als ik ter plaatse een ruiterpad in noordelijke richting volg betrap ik een paar Witgatjes in één van die meertjes.

Ook bij Topaas kwam in augustus regelmatig een Witgatje pootjebaden.

Op de hoogwatervluchtplaats bij Striep is het bij opkomend water altijd een drukte van belang.

Bonte Strandlopers zie ik enkele dagen eerder foerageren, niet ver vanaf het fietspad langs de waddendijk. In zomerkleed springt hun zwarte buikvlek in het oog.

Op 23 februari 2022 rijd ik na een tip van een vogelaar bij Ezumakeeg door naar de haven van Lauwersoog. Er zwemt daar al enige weken een Roodhalsfuut, ook een nieuwe soort voor mij. Een vogelaar uit Spanje wijst me de juiste plek. Op het talud langs de haven zitten Steenlopers met ertussen drie Paarse Strandlopers. Bij mijn weten heb ik nooit eerder met Paarse Strandlopers oog in oog gestaan. In elk geval debuteren ze hierbij in mijn fotoverzameling.

Op 21 december stuit ik bij een strandwandeling op Drieteenstrandlopers die tussen de grote hoeveelheid scheermessen op het strand hun kostje bijeen scharrelen.

Enkele Steenlopers hebben deze voedselbron eveneens ontdekt.

Vanzelfsprekend zijn de nooit kieskeurige Zilvermeeuwen en Kleine Mantelmeeuwen ook van de partij.

Het Griltjeplak maakt deel uit van het natuurgebied de Noordsvaarder vlakbij West-Terschelling. Ik las dat een kranige vlier in dat gebied voor de verkiezing van de mooiste boom van Nederland in 2020 werd genomineerd. Het maakt mij nieuwsgierig en zo besluit ik op een zondagmiddag daar eens te kijken. Ik volg een voetpad dat vanaf het fietspad langs het Donkere Bos naar het strand bij paal 5 blijkt te lopen. Aan het begin bevindt zich een duin vanwaar een prachtig uitzicht over de omgeving wordt geboden.

Het strand bij paal 5 is op wat Aalscholvers, meeuwen en een eenzame Rosse Grutto na bijna verlaten.

Augustus is een goede maand om Rosse Grutto’s te observeren. Op weg naar hun winterverblijf pleisteren ze graag op het wad om bij te tanken. Een groot aantal moet nog ruien naar het winterkleed. Sommige vogels zijn geringd.

In het voorjaar keren de Lepelaars terug en is hun verenkleed op zijn mooist. Ik zie dat het er onderling niet altijd vreedzaam aan toegaat.

Als ik een dag later iemand met een telescoop ontmoet die tussen een groep Lepelaars niet ver van mijn vakantieverblijf probeert ringen af te lezen hoor ik van hem dat de afgelopen periode een exemplaar in de Terschellinger polder heeft overwinterd. De zachtere winters onderdrukken bij sommige vogels kennelijk de trekdrang. De hierboven afgebeelde geringde Lepelaar mist volgens hem overigens een kleurring.

Op het wad houdt, naast een aantal Rotganzen, ook een Wulp zich op in de nabijheid van de kissebissende Lepelaars.

Watersnippen zie ik meestal pas nadat ze, opgeschrikt door mijn nadering, zigzaggend wegvliegen. Dat vluchtgedrag is nu juist de voornaamste reden waarom deze vogel voor jagers een geliefde buit is.

Voor mijn jachtinstinct biedt een observatiehut soms uitkomst. Bij het Jaap Deensgat in het Lauwersmeer lukt het me zo begin maart met behulp van opmerkzame vogelaars twee Watersnippen in beeld te krijgen. Helaas is de stand van de zon niet gunstig voor een mooie foto.

Mijn meest comfortabele “kijkhut” is de woonkamer van Topaas. Met name in de vroege ochtend of laat op de dag krijg ik soms de kans steltlopers tijdens het foerageren te volgen. Zo ook de Watersnippen op de volgende foto.

Vogels met hun spiegelbeeld

Soms zijn de omstandigheden gunstig om waterminnende vogels boven hun spiegelbeeld te fotograferen. Zoals bij de Wulp en beide Watersnippen hierboven. Vergelijkbare situaties tref ik op zonnige dagen met weinig wind aan bij een Wilde Eend, Kluten, een Wintertaling, Meerkoeten, Futen en een Grote Canadese Gans.

Futen spiegelen elkaars gedrag vaak tijdens de balts.

De Aalscholver hierboven verras ik bij thuiskomst na een wandeling als ik de deur naar het terras van Topaas opendoe. De vogel maakt zich schuifelend uit de voeten in de richting van het water. Ik vermoed dat deze Schollevaar vliegproblemen heeft. In dit geval zien we niet zozeer een spiegelbeeld als wel de niet spiegelende schaduw op het wateroppervlak.

Vogels in de vlucht

Vaak worden vogels gedeeltelijk aan het oog onttrokken door bladeren en takjes in bomen en struiken of door begroeiing op de grond. Het maakt het fotograferen van vogels in die omstandigheden vaak tot een frustrerende bezigheid. Al die wirwar leidt af van het onderwerp. Dat probleem doet zich niet bij vliegende vogels voor, maar dan is een snelle reactie, gunstige lichtval en een korte sluitertijd weer een vereiste. Soms heb ik dat geluk, zoals onlangs bij overvliegende Wulpen nabij Striep.

Zo ook bij een Sperwer in een rechtlijnige vlucht boven het Bargerveen.

De kruissnelheid van een Blauwe Reiger is lager, dat beperkt bewegingsonscherpte.

Op het wad volg ik een opstijgende Grutto, teruggekeerd uit het overwinteringsgebied.

Boven de polder en op het wad bij Terschelling is omstreeks de dag die het begin van de astronomische lente markeert nog steeds volop het geluid van roepende ganzen hoorbaar.

Rotganzen zijn er van oudsher tot begin mei aanwezig, maar Brandganzen hebben het voedselrijke gras pas recent ontdekt.

Eind maart is het een komen en gaan van Aalscholvers nabij hun broedkolonie in het Waterplak tussen Midsland aan Zee en West aan Zee. De witte dijvlek is kenmerkend voor het zomerkleed.

Boven het bos van Formerum zie ik regelmatig op thermiek cirkelende Buizerds

Meestal zijn in beeld gevangen vliegende vogels soorten van het grotere formaat. Scherp stellen op een bewegend stipje aan de hemel overstijgt de mogelijkheden van mijn fotoapparatuur. Maar tussen de foto’s van een vanaf zijn uitkijkpost wegvliegend vogeltje, zoals de Roodborsttapuit hieronder, zit nog wel eens een redelijk plaatje.

Hoe een Kuifeend voor hij het luchtruim kiest met grote passen over het water loopt wordt op de volgende foto verbeeld.

Eenden

De zonovergoten weken die ik eind maart op Terschelling doorbreng bieden een uitgelezen kans om diverse soorten eenden te bekijken. Wilde Eenden tref je overal wel aan, maar in de nabijheid van de kust is de sortering ruimer dan in Drenthe.

De Grote Plak, de duinvallei voor Topaas, is dit voorjaar weer als vanouds gevuld met water. De bestrijding van Watercrassula lijkt na een aantal droogleggingen om de bovenste laag te kunnen verwijderen en af te voeren het gewenste resultaat te hebben. Vorig jaar kwam dat hier👈ter sprake.

Vanuit de kamer zie ik regelmatig een paartje Slobeenden zwemmen.

In de polder grondelen Slobeenden in gezelschap van Krakeenden en Wintertalingen op een ondergelopen weiland.

Bij El Dorado, een natte duinvallei langs de Longway bij West aan Zee, heb ik een prima uitzicht op een paartje Krakeenden. Oppervlakkig gezien lijken het wat saaie vogels, maar met name het mannetje blijkt bij nauwkeurige observatie fraai getekend. Op afstand is de donkere anaalstreek (bij het mannetje in zomertooi) en de witte spiegel een goed kenmerk voor determinatie.

Het aantal Krakeenden neemt in ons land flink toe, terwijl de stand van de Wilde Eend lijkt af te nemen. Hoewel dat laatste niet iedereen zal opvallen. Zo gaat dat met talrijke vogelsoorten.

In de duinmeertjes zwemmen ook regelmatig Tafeleenden. Ik zie ze op wat grotere afstand bij El Dorado en in het Griltjeplak, maar in West aan Zee zwemt een Tafeleend dichterbij in de waterplas aan het eind van de Midslander Longway.

Het zien van een Zomertaling maakt me blij, een geluksmomentje noemt men zoiets. Vorig jaar had ik dat bij het Bollema-gemaal in de Geeserstroom. Nu zwemmen er een paar in de ondergelopen weilanden ten noorden van het fietspad tussen de badweg van Hoorn en de badweg van Oosterend. Aanvankelijk op grote afstand, maar na enige tijd wordt mijn geduld beloond en kan ik de eerste foto’s weggooien.

Wintertalingen zie ik zowel binnendijks als buitendijks. Hieronder twee paartjes op 29 maart 2022 op het wad bij Striep.

Ook een Eidereend houdt zich in de buurt op.

Eidereenden zijn echte zee-eenden die je niet op binnenwateren verwacht. Toch word ik bij het Liesinger Plak bijna op het verkeerde been gezet door een eend waarvan de kop veel gelijkenis vertoont met de kop van een Eidereend. Bij nader inzien blijk ik een Parkeend, sommige vogelaars noemen het Soepeenden, in het vizier te hebben.

Het is sowieso opletten bij eenden met een afwijkend verenkleed. Zo zwom in de Grote Plak een hybride mannetje Krakeend x Wilde Eend.

Over Kuifeenden en de Bergeend hoeven geen misverstanden ontstaan.

In de haven

Drie “nieuwe” soorten fotografeerde ik in havens. Ik noemde al de Paarse Strandlopers als bijvangst van de Roodhalsfuut die zich een tijdlang bij Lauwersoog ophield.

De Roodhalsfuut is in Nederland een zeldzame broedvogel. Slechts enkele paartjes komen volgens de vogelatlas van Nederland (2018) jaarlijks voornamelijk in Drenthe tot broeden.

De andere nieuweling voor mij is een duttende Zeekoet die ik op tweede kerstdag vanaf een steiger fotografeer in de haven van West-Terschelling. Wat verderop zwemmen er nog twee, maar te ver verwijderd voor een sprankelende opname. Een zeehond die omstreeks dezelfde tijd kort zijn kop boven het water uitsteekt laat zich helaas niet meer zien.

Op 9 maart maak ik met twee van mijn kleinkinderen, Maud en Sil, een autorit rondom het Lauwersmeer. Na een patatje in het visrestaurant kijken we ook nog even bij de haven van Lauwersoog. Op een dukdalf landt een Aalscholver om met gespreide vleugels zijn veren te drogen.

We rijden vervolgens langs de R. J. Cleveringsluizen over de Kustweg naar Friesland en klimmen halverwege bij een parkeerplaats over de dijk. Het uitzicht is prachtig.

Torenvalk

Roofvogels laten zich meestal moeilijk benaderen. Als ik ze opmerk hebben ze mij allang in de gaten. Op mijn nadering zijn ze gevlogen. Vandaar dat mijn foto’s van Buizerds, Kiekendieven, Sperwers en Torenvalken meestal vliegende exemplaren laten zien.

Bij een wandeling op 3 augustus 2021 langs de eendenkooien achter de Dwarsdijk vindt een vrouwtje Torenvalk onze onderlinge afstand kennelijk nog acceptabel als ik onderstaande plaatjes schiet.