Het woord oerol waaraan dit festijn op Terschelling haar naam ontleent is afkomstig uit het Aasters, één van de op Terschelling gesproken dialecten. Ik sluit niet uit dat het woord in dezelfde vorm ook in de andere Terschellinger dialecten voorkomt. Maar, zoals ik al in mijn bericht Paulus de boskabouter 👈 schreef, spreek ik geen van alle. De letterlijke betekenis is “overal”, maar specifiek wordt daar ook de periode mee aangeduid waarin het vee vrij over grote delen van het eiland mag grazen. Uit een in 2013 gepubliceerde scriptie van Ineke Noordhoff met de titel “Grazen in stuivende duinen” citeer ik: Er zijn vele woorden voor de vrije weide. Op Ameland bijvoorbeeld is het woord vrijgang in gebruik en op Terschelling heet het in het Aasters oerol en op de rest van het eiland het overal (soms ingekort tot oeral).

Uit mijn jeugd herinner ik me de moderne versie van het Oerol. Boeren mochten jongvee op de Groede, het gebied met buitendijks kwelderachtig grasland aan het begin van de Boschplaat, gedurende de zomermaanden laten grazen. Ook nu nog wordt van deze mogelijkheid gebruikgemaakt. Zie Koeien van de Groede 👈

De initiatiefnemers hadden wat mij betreft in 1981 geen betere naam kunnen verzinnen toen zij op het idee kwamen een cultureel festival in de natuur op Terschelling te organiseren. Oerol werd een jaarlijks evenement en is inmiddels een begrip is geworden. Net zoals het vee indertijd op zoek ging naar malse hapjes, zwermen de huidige Oerolgangers over het eiland uit op zoek naar plekjes waar zij hun culturele honger kunnen stillen.

De eerste voorstelling waar wij toegangskaarten voor hebben heet “The secret diary of Nora Plain” en wordt gespeeld in een duinpan bij een strandovergang, niet ver van Topaas. We kunnen dus te voet naar de verzamelplaats bij het strandpaviljoen “de Branding”. Van daaruit worden we omstreeks de tijd dat de zon ondergaat naar de plaats van handeling geleid.

Achteraf blijkt dat we ons niet zo handig in de stoet hebben gepositioneerd – we waren druk in gesprek met Astrid, een vriendin van Suze, die toevallig dezelfde voorstelling heeft geboekt. Bijgevolg belanden we op een “zitplaats” bovenaan de duinpan en ontgaat ons tamelijk veel van de handelingen op het speelveld in de diepte.

Niettemin wordt in dit multimediale spektakel – een liedcyclus, omgeven door de broeierige klanken van een strijkkwartet en de onvoorspelbare ritmiek van een drummer, vertolkt door de avontuurlijke zangeres Nora Fischer, het Ragazze Quartet en Remco Menting – fraai gebruik gemaakt van de mogelijkheden die deze locatie biedt. Onderstaande foto laat bijvoorbeeld zien hoe het optreden op de voor ons overzijde van de duinpan wordt geprojecteerd. In die zin een typische Oerolvoorstelling.

Toch enigszins teleurgesteld spoeden we ons direct na de voorstelling terug naar Topaas. Ons wacht de volgende ochtend om half tien al weer de tweede voorstelling.

Het collectief AM.OK/Plastique Fantastique speelt dit jaar de voorstelling “Prikkel” in de “The Bubble” die op dezelfde plek als vorig jaar 👈 is gesitueerd. Ruim op tijd sluiten we ons bij de wachtenden aan. Al gauw worden er ervaringen uitgewisseld. “Zie ik het goed?”, zegt de vrouwelijke helft van een echtpaar dat achter mij staat, “hebt u een Gaastrajas aan?” Verwonderd kijk ik naar het merkje op mijn jas en zeg: “nu u het zegt, ik let daar nooit zo op, maar vanwaar die vraag?” Waarop zij antwoordt: “Het is maar goed dat u gisteravond niet in eetcafé ‘Onder de Pannen’ was, want daar trad een stel artiesten op die op hilarische wijze flink de spot dreven met eilandgangers in Gaastrakledij. Hen gehoord hebbende wil je er niet meer mee gezien worden. U was ook vast voortijdig vertrokken of had uw jas snel ergens verstopt.” Dat leek mij niet erg waarschijnlijk, zo modegevoelig ben ik niet, en voortijdig een voorstelling verlaten doe ik niet zo gauw. Waarop we het kregen over de voorstelling met de schildpad die wij de dag ervoor bij het straattheater gezien hadden. Daarvan hadden zij en haar partner het einde niet gehaald, al vroegen ze zich nu wel af hoe dat afgelopen was…In elk geval kon ik het stel op mijn telefoon het slot, waarin de schildpad door de brandende hoepel springt, laten zien. Zo’n gesprek bekort in elk geval de wachttijd. En eigenlijk ben ik wel weer eens aan een nieuwe zomerjas toe..

In de programmakrant lees ik over “Prikkel”: Een man laat zijn overprikkelde sociale leven achter zich en trekt zich terug in The Bubble. Omgeven door een flinterdun membraan verbindt hij zich weer met de natuurlijke omgeving. Maar hoe stiller die omgeving, hoe meer klanken in zijn hoofd. Deze klanken komen tot leven.

In tegenstelling tot vorig jaar is het qua temperatuur nu beter uit te houden. Ook zijn de voorstellingen er vroeger op de dag geprogrammeerd. Suze besluit dan ook deze keer in de Bubble de voorstelling te volgen.

De kern van “Prikkel” wordt gevormd door een lange monoloog van de hoofdrolspeler, waarin hij zijn gedachten, ambities en twijfels verwoordt. Heel herkenbaar is de in deze tijd zo dikwijls waarneembare onrust bij de jongere generatie, veroorzaakt door een gevoel van niets te mogen missen. Eigenlijk wordt je leven dan grotendeels bepaald door externe factoren en kom je aan de zo noodzakelijke rustmomenten niet toe. De muziek van de vier muzikanten, waarvan twee een strijkinstrument en twee een blaasinstrument bespelen, geeft een extra lading aan de monoloog. Dat zelfde geldt voor de danser die de bijbehorende emoties in zekere zin visualiseert.

Een paar videofragmenten:

 

 

Aan het eind van de voorstelling begeeft de toneelspeler zich buiten de Bubble. Je zou dat als een metafoor kunnen opvatten van de wijze waarop hij zich bevrijdt van de gemoedstoestand waarin hij verstrikt is geraakt door de overmaat aan prikkels waaraan hij bijvoorbeeld door het intensieve gebruik van sociale media of door een overvolle agenda is blootgesteld.

In elk geval geeft deze voorstelling voldoende stof tot nadenken. Suze raakt, terwijl ze nog wat foto’s vanaf buitenkant maakte, in gesprek met een jonge vrouw die veel van zichzelf herkent in hetgeen ze zag en hoorde.

De voorstelling “Instant Love” uitgevoerd door Via Berlin en het Cello Octet Amsterdam moet Suze de volgende dag laten schieten. Ze voelt zich niet fit, maar kan iemand uit het gezelschap van haar vriendin Astrid blij maken met haar toegangskaart. Astrid heeft toevalligerwijs met haar overige huisgenoten dezelfde voorstelling geboekt en ik zal ter plaatse de toegangskaart overhandigen.

Instant love is het verhaal van Grace, die door de charmante pooier King de wereld van de prostitutie in wordt gelokt. Hij spiegelt haar een gouden toekomst voor, maar uiteindelijk loopt ze in de val van deze meedogenloze bedrieger. Zonder paspoort of papieren, is ze rechteloos en onbeschermd, en rest haar enkel nog wraak. Instant Love laat zien hoe kwetsbaar mensen zijn als ze de autonomie over hun eigen leven kwijtraken.. Zonder paspoort of papieren, is ze rechteloos en onbeschermd, en rest haar enkel nog wraak.

Tijdens de voorstelling schijnt de zon uitbundig, zoals ook te zien is op een paar door mij gemaakte foto’s (die bij lange na niet de kwaliteit hebben van door Suze gemaakte opnamen) en enkele videofragmenten. Wij zoeken een plek op de tribune terwijl hoofdpersoon Grace reeds roerloos op het parkeerterrein bij West aan Zee, de locatie van deze voorstelling, ligt.

Als het voltallige publiek plaats heeft genomen op de tribune komt er een vrachtwagen aangereden die Grace aan het gezicht onttrekt. Pooier King stapt uit de cabine en in het laadruim blijkt zich een vijftal cellistes te bevinden. In de voorstelling symboliseren zij de illegaal vanuit Oost-Europa hier naar toegehaalde vrouwen. Hun zijn gouden bergen beloofd in het rijke westen, waardoor zij de achterblijvende gezinsleden financieel kunnen ondersteunen.

Daarna wordt ingezoomd op het persoonlijke verhaal van Grace.

De afloop is voor pooier King eveneens dramatisch als Grace na alle vernederingen die zij heeft ondergaan haar lot in eigen hand neemt.

Bij onze volgende voorstelling “Pinokkio” die de dag daarna rond het middaguur op de locatie Nollekes-zuid speelt gaat het er luchtiger aan toe. Suze is weer voldoende opgeknapt om erbij te zijn. Hoewel in de loop van de dag zonnig warm weer is voorspeld komt daar op Terschelling niets van terecht. Toch komen we meteen in een opperbeste stemming door de muziek van La Compagnie du Tire-Laine uit Lille, de verrichtingen van een jongleur en de Italiaanse bonenschotel die alle bezoekers geserveerd krijgen.

 

Leugens maken het leven dragelijker is het thema van deze voorstelling. Actueel vanwege de introductie van het begrip alternatieve feiten in maatschappelijke discussies en de loop met de waarheid die daarbij genomen wordt. Sinds een aantal jaar wordt hiermee zelfs politiek discutabel beleid gerechtvaardigd.

‘Lieg tegen mij’, zingt de slonzige fee na anderhalf uur in Pinokkio, een adaptatie van het beroemde verhaal, door Joeri Vos en Paul Koek. ‘Lieg tegen mij / spaar me de waarheid / want de waarheid is zo voorbij / lieg tegen mij’. Het is een wat onnozele boodschap, maar zelden werd hij zo mooi verwoord als in deze smartlap. Het verhaal in een notendop: Pinokkio is omringd door grote en kleine leugenaars, maar mag zelf niet liegen. Na een kleine terugval tot marionet maakt hij zich vrij en bezingt het hedonistische leven.

Zie ook de recensie in de theaterkrant 👈.

Suze maakt weer wat mooie foto’s bij deze voorstelling:

De volgende video geeft het slot van de voorstelling weer:

Al met al een zeer onderhoudende uitvoering.

Op donderdag krijgen we in verband met de mislukte poging om kaarten voor George en Eran te bemachtigen de ruimte om meer aandacht aan de expedities te besteden. Daarover zal de laatste aflevering van onze belevenissen op Oerol dit jaar gaan.

Wij hebben nog kaarten voor een concert van de Nederlandse soulzangeres Sabrina Starke op vrijdagmiddag in het Bostheater. Hoewel ik best een liefhebber van het genre ben, vond ik de gekozen nummers uit haar repertoire weinig gevarieerd. Ik volsta met een stukje van haar concert:

De laatste theatervoorstelling die op ons programma staat vindt plaats bij de turfdôbe in het bos van Hoorn. Het valt mij op dat er meer jonge kinderen tussen het publiek zitten. Het zal er ook mee te maken hebben dat het zaterdag is, dus geen schooldag.

“Bambie is terug!” gaat over bemeten eindigheid en een oefening in het rekken van tijd.

Een minuut wachten kan eindeloos duren, waar een jaar soms razendsnel voorbij vliegt. Een vreselijke gebeurtenis kan voor iemand de tijd stil laten staan. Geluksmomenten zijn juist weer vluchtig en ongrijpbaar. Terwijl de klok machinaal de milliseconden wegtikt, is ons besef van tijd wonderbaarlijk rekbaar. Het ene moment leef je vanuit het idee van oneindigheid, het volgende moment schrik je van de vergankelijkheid van je leven.

De voorstelling komt inderdaad traag op gang. Dat had wat mij betreft sneller gekund, maar ons dat gevoel te geven was natuurlijk precies de bedoeling. Mij trof een recensie 👈 waarin de schrijver het een voorstelling noemde waarbij je je als toeschouwer volkomen buitenstaander kunt voelen.

In het artikel waarnaar de link “recensie” hierboven verwijst zinspeelt hij op een zing-zegnummer waaraan wat hem betreft het Engelse woord boring kan worden toegevoegd:

Absurdisme voert in dit theaterstuk de boventoon. Zo genieten vijf spelers van een blikje bier (“geen Grolsch” moppert er één aan het begin van het volgende fragment), terwijl de zesde naar het lijkt(!) ligt opgebaard. Maar later komt die ook weer tot leven.

Naarmate de opvoering vordert neemt het spektakel toe.

Aan het slot is de chaos compleet. Al is een verhaallijn in dit stuk ver te zoeken, muzikaal en visueel is er best veel te beleven. En het zonnige weer maakt het ook tot een aangename tijdspassering.

Waarmee enkele uren voor de terugtocht met de boot ons Oerolprogramma er op zit.