In één van mijn vorige posts beschreef ik het kortstondige beeld op mijn netvlies van de blauwe flits, een aanduiding voor de laag over het water scherende IJsvogel, tijdens een wandeling in het Bargerveen. Het verschijnsel is maar een fractie van een seconde zichtbaar. Mijn poging om in de directe omgeving de bron terug te vinden blijkt vruchteloos.

Het is voor mij aanleiding om in augustus, terug in Drenthe, opnieuw mijn geluk te beproeven in het Diependal. Met succes heb ik daar👈 in dezelfde periode een jaar eerder IJsvogels kunnen fotograferen. Bijkomend voordeel is dat het een goed excuus is voor enkele ritjes met mijn net aangeschafte automaat. De beste manier om zo snel met deze auto vertrouwd te raken.

Diependal, 18 augustus 2023

Als ik in de vroege avond arriveer word ik meteen al geattendeerd op een Zwarte Ooievaar die zich in de nabijheid van de observatiehut ophoudt.

Voor mij is het de tweede keer dat ik een Zwarte Ooievaar in levende lijve goed kan bekijken. De Vogelatlas van Nederland (2018) omschrijft de soort als zeldzaam. In het bijschrift van de afgebeelde Zwarte Ooievaar op de vogelkalender uit 2003 is te lezen dat het een kwestie van tijd lijkt voordat deze soort zich in Nederland als broedvogel vestigt. Op de circa 1000 afbeeldingen van de als boekjes ingebonden kalenderfoto’s kom ik slechts eenmaal de Zwarte Ooievaar tegen. De optimistische voorspelling destijds is gebaseerd op de toename van het aantal broedparen in ons omringende landen. Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Zeearend is binnen onze landsgrenzen bij mijn weten sindsdien nog geen enkel paar Zwarte Ooievaars tot broeden gekomen.

Vergeleken met het begin van de zomer zijn door het verdampingsoverschot sommige delen van het Diependal opgedroogd. Niettemin vormen de nog aanwezige poelen onverminderd een aantrekkelijke plek voor steltlopers als het Witgatje. Bovendien begint de najaarstrek flink op gang te komen.

Dat is ook te merken aan de toename van het aantal Zilverreigers dat zich hier verzamelt op en rond het ondiepe voedselrijke water.

De snerpende roep van een IJsvogel trekt de aandacht. Omdat ze hier meestal naar hun vertrouwde uitvalsbases vliegen kost het weinig moeite ze te lokaliseren. In elk geval voor mij een mooi weerzien, al stellen de foto’s mij wat teleur. Misschien is het zo laag boven het water al wat te donker. Gelukkig gunnen ze me de komende tijd meerdere herkansingen.

Nu de avond valt komen uit alle richtingen Spreeuwen aanvliegen. Gezellig kwetterend verzamelen ze zich op de takken van een afgestorven boom. Het zijn hoofdzakelijk dit voorjaar uit het ei gekropen vogels.

Diependal, 21 augustus 2023

Mij staat een topavond te wachten. De zon zorgt voor een optimale belichting. Als ik mijn hoofd aan het eind van de wenteltrap boven de vloer van de verhoogde uitkijkpost uitsteek blijkt het daar een drukte van belang. Rondom zijn de bankjes bezet.

Zoveel paar ogen verhogen de kans om schuwe vogels in de smiezen te krijgen aanzienlijk. Gelukkig zijn de meeste vogelaars wel bereid hun ontdekkingen te delen en na verloop van tijd hun plekje aan anderen af te staan. Al zijn er soms ook uitzonderingen die aan hun zitplaats vastgelijmd lijken.

Als ik naar buiten kijk springt in eerste instantie een groep Kraanvogels in het oog. Eerder dit jaar bleef het aantal beperkt tot een ouderpaar in gezelschap van één jong. Dat betrof waarschijnlijk het overlevende kuiken van de twee die op het Hijkerveld uit het ei kropen. Nu tellen we meerdere volwassen vogels. Vermoedelijk afkomstig uit de geschikte broedgebieden in de wijde omgeving. Het verloop van de populatie in Nederland wordt nauwlettend hier👈 gedocumenteerd.

Een vogelfotograaf voorzien van zwaarder geschut heeft tussen het riet een Roerdomp voor de lens gekregen. Tussen de stengels valt het voor mij niet mee de vogel te onderscheiden van zijn omgeving, maar met wat hulp lukt het me toch de focus op de juiste plek te richten. Mijn apparatuur schiet voor een goede foto op deze afstand tekort. Toch probeer ik er het beste van te maken.

Nu is het niet de eerste keer dat ik een Roerdomp zie. Ik herinner me eentje die tijdens een wandeling met Anky vlak voor ons in Midsland aan Zee de weg oversteekt. Dat was in winterse omstandigheden tijdens een voorjaarsvakantie, meer dan 20 jaar geleden. En een paar jaar later, nog voor Staatsbosbeheer met het afplaggen van de Grote Plak voor Topaas begon, zie ik vanuit ons huisje een Roerdomp in paalhouding aan de rand van het rietveld. Sindsdien is alleen zijn als een misthoorn in de verte klinkende roep incidenteel een signaal van de nabijheid van deze rietreiger.

Vanavond heb ik meer geluk. De Roerdomp duikt korte tijd later dichterbij op.

Inmiddels maakt ook een IJsvogel zijn opwachting.

Af en toe zien we hem vanaf zijn springplank een snoekduik maken.

Terug op het droge gunt hij zich tijd om toilet te maken..

Ondertussen is de Roerdomp steeds dichterbij gekomen. Een buitenkans om andermaal de camera op deze vogel te richten. Zo zie je ze nooit, nu krijg ik ruimschoots de tijd voor een fotosessie.

Jaap Deensgat, 22 augustus 2023

Ik heb de smaak te pakken gekregen en rijd de volgende dag naar het Lauwersmeer. Vanuit Ezumakeeg, waar de oogst dit keer wat tegenvalt, volg ik de kustweg naar de Groninger kant om mijn geluk bij de vogelhut aan het Jaap Deensgat te beproeven. Daar val ik met de neus in de boter. Vlakbij het gebouwtje foerageert een Zwarte Ruiter.

In eerste instantie denk ik met een Bosruiter van doen te hebben, maar die heeft geen rode poten. Was de vogel nog in zomerkleed geweest dan zou de zwarte mantel meteen iedere twijfel hebben uitgesloten. Zwarte Ruiters foerageren vaak met soortgenoten in kniehoog water, maar deze is in gezelschap van een Lepelaar en een Blauwe Reiger.

Het is eind augustus. In de vogelhut vliegen nog steeds Boerenzwaluwen af en aan met uit de lucht geplukte insecten voor hun opgroeiende nageslacht. Met opengesperde snavel strijden die om voorrang ten einde hun aandeel uit de aangeboden prooien binnen te krijgen. De tijd dringt, binnen een maand zijn de meesten alweer onderweg naar Afrika.

Diependal, nazomer 2023

Weer lijken de omstandigheden ideaal voor een kijkje bij het Diependal. Al van verre zie ik zeker vijf auto’s bij het bosje waar bezoekers van de observatiehut hun voertuig kunnen parkeren. Het laatste stuk naar de toegangstunnel is zonder ontheffing alleen toegankelijk voor fietsers of voetvolk. Meestal komen mij op dat traject vogelaars tegemoet die iets kunnen vertellen over de op dat moment pleisterende vogels. Hun ervaringen zijn vandaag bemoedigend. Bijkomend voordeel is dat ze weer ruimte voor anderen gemaakt hebben.

Hoe vaker je hier komt hoe groter de kans dat je bekende gezichten treft. Zo’n gedeelde hobby verbroedert ook. Matineuze vogelaars zijn er soms al voor zonsopgang en worden daarvoor extra beloond. Wilde dieren vertonen in de ochtenduren de meeste activiteit. Ook Otters, Wilde Zwijnen en Dassen zijn hier wel gesignaleerd wordt mij verteld.

Vanuit de kijkhut zie ik op een van de takken van een kale boom een oude bekende neerstrijken. Ik moet me al heel sterk vergissen als het niet dezelfde Buizerd is als de vogel die zich vorig jaar hier👈 liet zien. Het verenkleed vertoont in elk geval grote gelijkenis.

Het uiterlijk van Buizerds vertoont een breed spectrum aan variaties. Van bijna wit tot donkerbruin. Of het bij de reeën die zich hier op gezette tijden vertonen ook om dezelfde individuen gaat is moeilijker vast te stellen. Zeker als ze van hetzelfde geslacht zijn. Bokken zijn tenminste nog aan hun gewei te herkennen, terwijl dat bij de geiten ontbreekt.

De observatiehut is gesitueerd op een kruispunt van verhoogde paden in het Diependal. Aan weerszijden van die paden bevinden zich de waterpartijen, deels omzoomd door rietkragen. Met wat geluk zien we soms vanuit die begroeiing zoogdieren opduiken. Zo ook het Ree dat zich deze avond onbespied waant.

Dat een Ree niet bang voor natte voeten is bewijst het exemplaar dat ik anderhalve week later zie.

De Wilde Zwaan is één van de kroonjuwelen van het Diependal. Het paar dat hier huist bracht dit jaar met succes één jong tot volwassenheid.

Een IJsvogel is naar de rietkraag gevlogen. Voor de fotograaf een grote uitdaging om tussen de wirwar van stengels op het vogeltje scherp te stellen. Ik ben niet ontevreden met het resultaat.

De Buizerd levert minder problemen bij het portretteren. Meestal zit hij op zijn gemak vanaf een hoge uitkijkpost naar de grond te turen totdat hij een argeloos prooidier in het oog krijgt. De grootste uitdaging is hem tijdens de daarop volgende duikvlucht in beeld te vangen. Heel anders is de situatie bij mijn vogeltochten in het open veld. Zittende Buizerds laten zich dan nauwelijks benaderen en gaan al op de wieken bij de geringste toenadering. Een op thermiek cirkelende Buizerd biedt, mits niet te hoog in de lucht, nog wel eens een mogelijkheid voor een verdienstelijk plaatje.

Op windstille zomeravonden geeft een spiegelglad wateroppervlak het uitzicht een extra dimensie. Bijkans een verdubbeling van de natuurbeleving.

Op 14 september vertoont een IJsvogel boven een roerloos wateroppervlak regelmatig zijn spectaculaire duikvluchten. Een botsing met zijn spiegelbeeld is onvermijdelijk. Maar leg dat maar eens vast in het opspattende water.

De lichtomstandigheden bepalen nadrukkelijk de sfeer van de foto’s die ik maak. Mijn voorkeur gaat uit naar situaties zoals de bovenstaande foto’s laten zien. Al is het registreren van de verwerking van een prooi, niet leuk voor het slachtoffer in kwestie, ook interessant om te tonen.

Bij mij ontstaat toch een soort IJsvogelverslaving in deze periode. Als ik een aankondiging zie van een door IVN-Emmen-Coevorden georganiseerde lezing over de Blauwe Parel aarzel ik niet me daarvoor aan te melden. Harry Kiewiet vertelt op 28 september in het wijkcentrum Angelslo hoe hij in de ban van de IJsvogel is geraakt. Aan de hand van lichtbeelden vertelt hij over zijn inspanningen broedwanden voor de vogels te creëeren en te onderhouden. Rondom Coevorden, zijn werkterrein, gaat het om een tiental locaties. Recent maakte RTV-Drenthe ook een korte reportage👈 over ’s mans activiteiten.

Een Groenpootruiter die ik nu bij vrijwel bezoek in het Diependal zie is wel individueel herkenbaar: de vogel loopt mank. Daarmee is niet gezegd dat het de hieronder afgebeelde is. Eind augustus zijn er meer aanwezig veelal in gezelschap van andere steltlopers. In de loop van september loopt het aantal waarnemingen terug.

Tijdens de terugwandeling naar de auto ben ik soms getuige van een prachtige avondhemel.

Diependal, oktober 2023

De Buizerd, IJsvogels en enkele Kraanvogels blijven acte de présence geven in het Diependal. Het is echter duidelijk dat het gebied in een soort winterslaap begint te komen. Vanaf 1 november gaat de toegang naar de observatiehut op slot. Tussen 10 en 26 oktober ga ik nog een paar keer een kijkje nemen. Een indruk van wat ik voor de lens krijg:

Diependal, begin maart 2024

Het gebied rond de observatiehut is deze winter flink onder handen genomen. Er is een IJsvogelwand gecreëerd, waarvoor een paartje duidelijk interesse toont. Nieuwsgierig naar het resultaat stap ik op de zonovergoten 8e maart na de koffie in de auto om er een kijkje te nemen. Zoals te verwachten staat ook in het Diependal het water hoog. Diverse soorten eenden domineren de vogelbevolking. Gedurende mijn aanwezigheid laten de IJsvogels zich niet zien. Dus moet ik het doen met een mooi filmpje dat één van de bezoekers de vorige dag heeft gemaakt.

Tussen flinke aantallen Tafeleenden, Kuifeenden en Wintertalingen ontdek ik ook een Zomertaling. Een lentebode, zoals de naam al suggereert.

De volgende ochtend lokt het aanhoudende zonnige weer me nogmaals naar het Diependal. Als ik de vogelhut betreedt – er zijn op dat moment slechts vier anderen aanwezig – is er alle ruimte voor een mooi plekje. En de IJsvogels zijn er! Snel maak ik wat foto’s (de meeste onscherp in de haast) en een filmpje. Je kunt het niet regisseren, maar het geeft in enkele seconden een mooi beeld van de hofmakerij door het mannetje.

Kort daarna zijn ze gevlogen en zie ik ze niet meer terug.

Op een mini-eilandje in het water ontdekken andere aanwezigen een klein bruingrijs vogeltje. Met het blote oog is het lastig determineren. Het blijkt een Waterpieper te zijn. Voor mij een nieuwe soort op mijn lijst.

Niet dat ik er zelf op gekomen zou zijn, maar ik heb de afgelopen dagen een aantal keer de melding van een Waterpieper hier gezien. De verschillen met de Oeverpieper (zie mijn vorige bericht) zijn marginaal, maar dat is een typische kustvogel. De Waterpieper komt uit bergachtige streken en trekt om te overwinteren in noordelijke richting.

Nu maar afwachten welke verrassingen de komende periode mijn pad kruisen.